Afiş
Afiş
1 min read
(Fr. Affiche), Türk Dil Kurumu’nun tanımına göre: “bir şeyi duyurmak veya tanıtmak için hazırlanan, kalabalığın görebileceği yere asılmış, genellikle resimli duvar ilanı, ası” şeklinde tanımlanmaktadır.
Afiş, reklam ya da propaganda yapmak, bir oyun, sergi, ürün ve benzerlerinin duyurulmasında kullanılır. Aynı zamanda güzel sanatlarda bir daldır. Afiş sanatı 19. yy. başında iki ana unsurun bir araya gelmesiyle ortaya çıktı; bir yandan taşbaskı sayesinde metin ve resmin birleşmesi, çoğaltılabilir olması (yüzyılın ikinci yarısında renkli baskı olanağı doğdu), diğer yandan afişin gelişmesi, tüketim mallarının toplu üretiminin ve rekabete dayalı ekonominin ilerlemesine bağlı kaldı. Başlarda küçük boyutlu olup, kitap resimlerini, basın bültenlerini andıran afiş, modern sanat anlayışıyla beraber kendi estetiğini oluşturdu. Kısa ve çarpıcı bir metnin, sade ve resimle beraberliği afişin temel kavramıdır.
Eduardo Paolozzi. I was a Rich Man’s Plaything, 1947
Manet, Gavarni, Daumier, Toulouse Lautrec gibi sanatçılar, afişin gelişmesine önemli katkılarda bulundular. Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde ve Amerika’da afiş sanatına farklı bakış açıları doğdu. Cheret, William Bradley, Beggarstaff kardeşler gibi isimler, kendi yöntem ve bakış açılarını geliştirdiler. I. Dünya Savaşı süreciyle birlikte, Sovyetler Birliği’nde Ekim Devrimi’nin ardından El Lisitskiy gibi isimler, “soyut afiş” kavramını oluşturdular.
Almanya’da tipografi ve fotoğrafçılığın ilerlemesi afiş anlayışına katkıda bulundu. İki savaş arası kübizmin, fotomontaj ve kompozisyon uygulamanın ve II. Dünya Savaşının etkileri, afişin ilerlemesine yol açmadı. Savaş sonrasında fotoğrafçılıkta yapılan büyük atılımlarla birlikte afiş de bir devrim sürecine girdi. İtalya ve İsviçre’de tasarım atakları, estetik tasarımı ortaya çıkardı. 1950’lerde gerçeküstücü ve didaktik akımların etkisinde kalan afiş sanatı, yeni isimlerin sivrilmesine yol açtı. 2000’li yıllara gelinirken “pop – art” kültürü, afişin tarihinde belirleyici rol oynadı.
Bazı Türk afiş sanatçıları: İhap Hulusi, Kenan Temizan, Mazhar Resmor, Tarık Uzmen, Faruk Morel, Vedat Sargın, Yurdaer Altıntaş, Sungu Çapan, Bülent Erkmen, Sait Maden, Mengü Ertel, Leyla Uçansu, Atilla Bayraktar
Powered by BetterDocs