Yön
Yön
1 min read
Yön kompozisyonun plastik öğelerinden biridir. Kompozisyonu harekete sokan ve kompozisyonun yönünü belirleyen unsurlar, çizgiler, biçimler, yığınlar, renklerdir. Tuvalin dik yatık kenarları kural olarak kompozisyonun plastik elemanlarını dengeler. Bu nedenle dik ve yatık elemanların yönleriyle kontrast yaparak kompozisyonun dinamizmini sağlar (Çağlarca,1999:54).
“P. Klee’nin ifade ettiği gibi, “hareket ve yön” birbirlerine bağlı ve birbirlerini belirleyen iki ayrı gerçekliktir. Hareket, sakin (dingin, dengede) olduğu noktalarda bile, daima çift yönde hareket ediyormuş etkisi yapar. Objektif olarak denge içinde olan kuvvetler (bir satıhda veya noktada) daima iki yönü ifade ederler. Bu duruma en iyi örnek, aynı şeklin yön olarak iki ayrı pozisyonda gösterilmesi durumunda, algı ve etki bakımından iki aynı nitelik meydana gelmesidir” (Atalayer, 1994:200).
Gerek çizgiler, gerekse iki yada üç boyutlu cisimler konumları ile bir takım yönler gösterirler. Bu yönlerden birbirine paralel olanlarla zıt durumda olanların meydana getirdikleri etkiler başka başkadır. Genellikle yatay yönler edilgen (pasif), düşey yönler etken (aktif) ve eğik yönler hareketli, canlı dinamik olarak etki yaparlar (Güngör, 1972:10).
Atalayer (1994:203) yönlerin sanatsal anlamlarını şöyle ifade eder;
-Yatay Yönler : Durağanlık, hareketsizlik, pasiflik ve ağırlık etkileri
-Dik Yönler : Kımıltılık, hareketlilik, dinamizm etkileri
-Eğik Yönler Yumuşak, sürekli bir hareketi ifade ederler
-Paralel Yönler : Monotonluk, sessizlik, sükunet etkileri ifade ederler
Yatay yer çekimiyle uyumludur. Dikey dik tutma, denge ve kuvvetli desteği çağrıştırır. Eğiklik ya da diyagonal, rüzgarın sürüklediği yağmurda olduğu gibi, değişken, dinamik ya da hareketi çağrıştıran kinetik yöndür (Graves, 1951).
Tasarımda, uygunluk ve zıtlıklar, bu psişik ifadelerle dikkate alınarak, bir denge içinde, ya uygunluğun egemenliğinde, ya zıtlığın egemenliğinde, kullanılmalıdır. Tasarımda, yan yana gelen biçimler, yatay ve düşey yönleri bir eserin “kitle etkisinde” önemli rol oynarlar. Geçişlerde kullanılan uygun veya zıt yönler; aktif veya pasif kitle etkisi yaratırlar. Aynı etkiler, yön olarak uygunluk ve zıtlıkların dış mekan düzenlemelerinde, iç mekanlarda da aynı rolü oynarlar (Atalayer, 1994:202).
Powered by BetterDocs
2 Yorum
Yorum Yap Yanıtı iptal et
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.
kaynakçalar verilirse daha iyi olur
Merhabalar, kaynak bilgisi her paragrafın sonunda yazıyor efendim.
Sanat dolu günler dileriz.