Tekrar
Tekrar
1 min read
Sanat yapıtının kurgusu içinde, birbirini izleyen tekrarlar, değişimler, çizgi ve leke hareketliliği ile sağlanan etkiye ritim (tekrar) denir. Cisim ya da biçimlerin ölçü, biçim, renk, değer ve dokularının tam anlamıyla aynı olması, buna karşılık aralık ya da yönlerinin değişik şekilde kullanılması halidir.
Bir öğenin aynen yada yakın değerde olarak birden fazla sayıda kullanılması tekrar meydana getirir. Birbirinin çok yakını olan öğeler, cisimler, biçimler yan yana görüldüklerinde yadırganmadıklarından dolayı aralarındaki benzerlik birleştirici bir bağ görevi yapar. Bu bakımdan tasar meydana getirmede tekrar çabuklaştırıcı rol oynar (Güngör,1972:69).
Sanata konu olan biçimler, belirli bir düzen içinde verilemezse, o biçimler yeteri kadar çekicilik kazanamazlar. Bir plastik sanat eserinde, bir kabartma veya resimde, konuyu oluşturan nesneler veya anlatılmakta olan olay kadar, bunların anlatılış biçimleri de önemlidir (Mülayim, 1994 : 69).
Tekrar yaratmak, tek tek biçimler kullanmanın yanında, bir araya gelen biçim kümeleriyle de mümkündür. Böylece daha girift motifler, süslemeler ile de tekrar meydana getirilebilir.
Tekrar ile çizgi, ton, yüzey, biçim bir düzene girer. Ritim kendi kendini tekrar eden karakteristik ve düzgün vurgular halinde sağa-sola, aşağı-yukarı, kuvvetli-zayıf, uzun-kısa, devamlı-devamsız olabilir.
Plastik sanatlarda sırayı oluşturan eşdeğer parçaların birbiriyle olan ilişki ve bağıntılarının ritmik hareketi tekrarı oluşturur. Bağlantılı sıralanmada tek nesneler bir bakıma etkilerini kaybederler. Her biri, içine girdikleri bağlantılı düzende öylesine kaynaşmışlardır ki hepsi de sanki tek bir eleman olurlar ve aynı harekette titreşirler. Bu durumda insan gözü tüm görüntüyü algılamak üzere ayarlanır. Sanatçının, böylesine hareket izlenimi verebilmesi için, şekillerin birbirine yanaşması ya da bağlanması, birbiriyle örülmesi veya birbiri içinde erimesi gerekir (Mülayim, 1994 : 70).
Tekrar, bütün içinde belirli bir tutarlılık ve algı sürekliliği sağlamak, ritim yaratmak için başvurulan öncelikli düzen türlerinden biridir. 20. yüzyılda endüstriyel bir kültür ortamı içinde gelişen Pop Sanat ve Sistem Sanatı tekrarı, başlı başına bir kompozisyon değeri olarak, çeşitlemeye gitmeden kullanmıştır (Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, 1997 : 1944)
Powered by BetterDocs