Atatürk Müzesi

İstanbul ili Şişli ilçesinde Halaskârgazi Caddesi’nde Atatürk’ün I. Dünya Savaşı’nın sona ermesi üzerine Suriye cephesinden ayrılarak 13 Kasım 1918’de İstanbul’a geldiği günlerde oturduğu ev İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar döneminde 1942 yılında müzeye dönüştürülmüştür.

Atatürk İstanbul’a geldiği sırada bir süre Pera Palas’ta kalmış, sonra Salih Fansa’nın Beyoğlu’ndaki evinde misafir olmuş ve müze olan evde kiracı olarak kalmıştır. Halaskârgazi Caddesi’ndeki bu ev 1908 yılında üç katlı olarak Oseb Kasapyan tarafından yaptırılmıştır. Atatürk o sırada Akaretlerde oturan annesi Zübeyde Hanım ile kız kardeşi Makbule Hanım’ı yanına almış ve onları üst kata yerleştirmiştir. Orta katı kendisine ayırmış yaveri de alt katta kalmıştır.

İstanbul’un işgali sırasında Atatürk arkadaşları ile bu evde toplantılar düzenlemiş, Samsun’a hareket edeceği 16 Mayıs 1919’a kadar burada yaşamıştır. İstiklâl Savaşı’ndan sonra Ankara’ya yerleşmiş ve annesi ile kız kardeşini de oraya aldırmıştır.

Şişli’deki bu ev, eski valilerden Erzurum Milletvekili Tahsin Uzet’in eşi Hatice Mediha Hanım tarafından 1924’te satın alınmıştır. Evin üzerine Atatürk’ün 1919 yılında burada oturduğunu gösteren bir tabela konulmuştur. Şehremaneti (İstanbul Belediyesi) tarafından 28 Mayıs1928’de satın alınan evde Atatürk ile ilgili eşyalar, tarihi belgeler ve anılar toplanmıştır. Bundan sonra da müze olarak 15 Haziran 1942’de ziyarete açılmıştır. 1960 İhtilalinden sonra İstanbul Belediye Başkanı General Refik Tulga’nın girişimi ile evin gerekli onarımları yapılmıştır. Ancak 9 Ocak 1962’de yangın geçirmiş ve daha sonra orijinaline uygun olarak onarılmıştır. Bu onarım Türkiye İş Bankası’nın mali desteği ile yapılmış, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu da dekorasyon ve düzenleme işlerini yapmıştır.

Atatürk’ün doğumunun 100. yılında 19 Mayıs 1981’de Atatürk Müzesi olarak yeniden ziyarete açılmıştır.

Müzede Atatürk’ün doğumundan ölümüne kadar geçen yaşamı ile ilgili fotoğraflar, giysileri, kullandığı eşyalar sergilenmiştir. Ayrıca Atatürk ve devrimlerle ilgili belgeler, Milli Mücadeleyi yansıtan, Atatürk ile ilgili tablolar da onları tamamlamıştır. Ressam İbrahim Çallı’nın Trikopis’in kılıcını teslim edişini gösteren tablo ve Zeki Kocamemi’nin yapmış olduğu tablo da müzedeki önemli eserler arasındadır.

Müzenin giriş katında Atatürk’ün doğumu, öğrenim yılları, ilk subaylık yılları, Trablusgarp, Balkan Savaşları (1911–1913), Heykeltıraş Hüseyin Gezer’in yapmış olduğu Atatürk büstü, Çanakkale Savaşları, Mondros Mütarekesi ve Osmanlı devletinin durumunu (30 Ekim 1918) Milli Mücadele hazırlıkları ile ilgili belgeler ve bilgiler bulunmaktadır.

Müzenin birinci katında Atatürk’ün Samsun’a çıkışı, Amasya Tamimi, Erzurum Kongresi (23 Temmuz–7 Ağustos 1919), Sivas Kongresi’nde giydiği jaketatay, yeleği, 1918 yılında Karlsbad’da satın aldığı ceket, Anadolu’da çıkan iç isyanlar, Sevr Antlaşması, I. ve II. İnönü Savaşları, Eskişehir-Kütahya-Sakarya savaşları, Atatürk’ün 1920’li yıllarda giydiği Skoç takım elbisesi, kalpağı, potinleri, termosu, mareşal üniforması, astragan kalpağı, rugan çizmesi, çamaşırları, mecliste saltanatın kaldırılışı sırasında kullanılan kalemler, not defteri, kalemtıraş ve maktaı, Nutuk’un ilk baskısı (1927), Gazi Mustafa Kemal Paşa adına Ankara’da hazırlanmış nüfus kâğıdı, Amerika devlet başkanı Roosevelt’in Atatürk’e hediye ettiği müzik dolabı ile Büyük Taaruz ile ilgili bilgiler bulunmaktadır.

Müzenin ikinci katında; V.Pisani’nin Yunanlıların İzmir’e çıkışı ile ilgili, Kurtuluş Savaşı’nda yaralılara bakan kadınlar, göçlerle ilgili tabloları, Atatürk’ün Selanik’te doğduğu evin maketi, altın kaplama sigara tabakası, Lozan etiketli smokini, frakı, son yıllarında giydiği süeter, yazlık giysileri, K.A markalı ipek gömleği, madalyaları, plaketler, kahve fincanı, kartvizitleri, Cumhuriyetin ilanından sonra İstanbul’a ilk gelişinde belediyede imzaladığı defter (9 Temmuz 1927), İbrahim Çallı’nın Atatürk portresi (1937), İbrahim Ferit’in, Ressam Emin’in Atatürk portreleri, Zeki Kocamemi’nin Atatürk’ün cenaze merasimi ile ilgili tablosu (1939) bulunmaktadır.