Türkiye’nin İlk Bankacılık Müzesi

Cumhuriyetin hemen her aşamasına bizzat tanık olan Ziraat Bankası’nın köklü geçmişinin sergilendiği Ziraat Bankası Müzesi Türkiye’nin ilk Bankacılık müzesidir.

Ziraat Bankası Müzesi, 1929 yılında İtalyan Mimar Giulio Mongeri tarafından yapılan ve Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi yapılarından biri olan Ankara’nın Ulus semtinde bulunan Ziraat Bankası Genel Müdürlük Binası zemin kat Şeref Salonu’nda, 1981 yılında Bankanın birikimini ve deneyimini geleceğe aktarmak amacıyla açılmıştır. Başlangıcından bugüne Türkiye bankacılık sisteminin ticari, ekonomik, siyasi, kültürel, sanatsal, eğitsel değişimini ve geçmişten bugüne gelişimini gösterme özelliğine sahip olan Ziraat Bankası Müzesi, bu özellikleri içinde barındıran ve bankacılık sisteminde kullanılan pek çok antika objeyi, tarihi bir atmosfer içinde sergilemektedir.

Tarihi binada 2017 yılında başlayan restorasyon çalışmaları sonrasında, zemin kata bodrum katın da dahil edilmesiyle genişletilen Ziraat Bankası Müzesi, modern müzecilik anlayışı doğrultusunda dijital unsurlarla zenginleştirilerek yeni yüzüyle Kasım 2019’da tekrar ziyarete açılmıştır.

Zemin Kat geleneksel yapı bozulmadan dijital uygulamalarla desteklenerek banka kronolojisinin anlatıldığı bir konsept ile oluşturulmuştur. 1863 yılına ait orijinal “Memleket Sandığımız”, Mithat Paşa’nın Memleket Sandıklarının kurulmasının gerekliliğini Dersaadet’e anlatan mektupları, 1889 yılına ait ilk yevmiye defteri ile uzun tarihi geçmişi bulunan kasa defterleri, tevzi ve satışa ait defterler, mühürler, düsturlar, zeyn varakaları, tasarruf ve tevdiat hesabı cüzdan örnekleri, daktilolar, mültezim defterleri ve koleksiyonumuzun en özel eserlerinden Genel Müdürlük binamız için özel olarak yaptırılan, İbrahim Çallı’ya ait “Harman” (1928) tablosu sergilenmektedir.

Bodrum Kat yerleşiminde de tıpkı Şeref Salonu’nda olduğu gibi kronolojik bir sıra hakimdir. Osmanlı’dan Devralınan Miras, Cumhuriyette Ziraat Bankası Bölümü’nde; 1863 yılında Pirot Kasabası’nda kurulup faaliyetlerini geliştirmeye devam eden Ziraat Bankası’nın Türkiye ve dünyada yayılımını gösteren harita bulunmaktadır. Bankamızın geçmişten bugüne yaşadığı gelişim ve büyüme bu interaktif harita ile ziyaretçilerimizin incelemesine sunulmaktadır.

Kurumsal Kimlik Bölümü’nde Bankamızın 1961 yılında düzenlediği yarışmada birinci seçilen, bugün halen kullandığımız ZB harflerinden oluşan başak ambleminin hikayesi, amblemi tasarlayan Ayhan Akalp’in kendisinden dinlenmektedir.

Ana Kasa Dairesi ve kasa kapıları dünyaca ünlü Fransız Fichet firması tarafından binanın inşası sırasında yapılmıştır. Kasa kapılarının ve çelik kasaların oldukça ağır olması nedeni ile kasa daireleri binanın bodrum katı ile birlikte inşa edilmiş, ardından diğer katlar tamamlanmıştır.
Teknoloji ile tarihin uyumunun en etkileyici şekilde sergilendiği Dijital Vitrin Bölümü’nde, dijital ekran vasıtasıyla ziyaretçilerimizle para biriktirme oyunu oynayarak onları Ankara’da nostaljik bir yolculuğa çıkarmaktayız.

Bankamız Türkiye’nin en önemli sanat koleksiyonlarından birine sahiptir. Güzel Sanatların bütün dallarını kapsayan ve kuruluşundan bugüne geçen süreç içinde gelişen, değişen sanat akımlarından yapıtları barındıran Ziraat Bankası Koleksiyonu, belgesel bir nitelik de taşımaktadır. 1926 yılından bu yana zenginleşen Ziraat Bankası Sanat Koleksiyonumuzu da dijital bir ekran üzerinde sanatseverlerin beğenisine sunmaktayız.

1960’lı ve 1970’li yıllarda Bankamızın sponsorluğunda yayınlanan radyo programlarının dinlenebildiği Radyo Odası, müzemizin en etkileyici alanlarından birisidir. Bu oda, geçmiş yıllarda Bankamızda kullanılan eşyalarla düzenlenmiştir. Radyo Odası’nda, Zeki Müren Özel Programı, Bu Toprağın Sesi, Çiftçilerimizle El Ele, Orhan Boran’la Neşe ve Müzik, Her Hafta Bir Skeç, Dünya Masallarından Seçmeler gibi programlarla geçmişi bugüne taşımaktayız.

Küçük bir sinema salonu oluşturduğumuz diğer bir odada ise Ayın Olayları filmlerimiz izlenebilmektedir. Ayın Olayları; 1967 yılından başlayıp 1989 yılına kadar olan dönemde Bankamızın sponsorluğunda ilgili aya ait önemli olayların derlenerek ülke genelindeki tüm sinema salonlarında film gösterimleri öncesi izleyicilere sunulan haberleri içermektedir.

Kurumsal İletişim ve Mimari Odası’nın bir bölümünde Tarihi Binamızla birlikte Eskişehir, Adana, Aydın, Kütahya ve Manisa Şube binalarımızın da mimarı olan Guilio Mongeri anlatılmaktadır. Diğer bölümde geçmişten günümüze kadar yayınlanmış olan tüm TV reklamlarımız izlenebilmektedir. Ayrıca ziyaretçilerimiz bu odada “Afişler”, “Gazete Reklamları” ve “Ziraat Postası”nı inceleme fırsatı bulmaktadırlar. Ziraat Postası, 1964 yılından 1981 yılına kadar Banka tarafından bastırılmış; tarım, bankacılık ve kooperatifçilik alanında faydalı bilgiler içeren, köylere kadar ulaşan ve ücretsiz dağıtılan ilk gazete olma özelliğini taşımaktadır.

Çocuk Etkinlik Alanı’nda hem paranın hem de bankanın tarihsel gelişimini animasyon film ile anlatırken, bu anlatımı mekanik oyunlarla da pekiştiriyoruz.

İstanbul Finans Merkezi’nde yapımı devam eden Ziraat Kuleleri maketi üzerine uygulanan dijital mapping ile ziyaretçilerimize görsel bir şölen sunulmaktadır.

Kiralık Kasalar Bölümü’nde, vefatından hemen sonra Mustafa Kemal Atatürk’e ait tarihi vesika ve eşyaların saklandığı 1 ve 2 nolu kasalar bulunmaktadır. Eşyalar Bankamız Merkez Şubesi’nin kasalarında muhafaza edilmiş ve daha sonra Bakanlar Kurulu kararıyla 1964 yılında Genelkurmay Başkanlığı’na teslim edilmiştir. Ayrıca merhum Başbakan Adnan Menderes’in Özel Kalem Müdürü Ercüment Yavuzalp’in bavulundan çıkan, Adnan Menderes’e ait olan ve 1960 yılında Merkez Şube kasasında muhafaza edilmek üzere Bankamıza teslim edilen bazı eşyalar da Kiralık Kasalar bölümümüzde sergilenmektedir.